85% van slachtoffers explosieven zijn burgers

Landmijnen en andere explosieven maakten in 2022 maar liefst 4.710 slachtoffers. Zowel een stijging in het aantal gewapende conflicten als een groei in het gebruik van zelfgemaakte explosieven zorgden vorig jaar dus opnieuw voor een zeer hoog cijfer. Zowel het Russische, het Oekraïense als het Myanmarese leger heeft de laatste jaren op grote schaal landmijnen ingezet. Maar ook gewapende groeperingen zijn verantwoordelijk voor verontreiniging in minstens vijf landen. Helaas zijn het vooral onschuldige burgers die hiervan het slachtoffer worden.

In totaal raakten 3.015 mensen gewond in 2022 en maar liefst 1.661 anderen lieten het leven in hetzelfde jaar. Van 34 overige slachtoffers is het onduidelijk of ze nog in leven zijn of niet. Het meest stuitende van al deze waanzinnige cijfers is dat maar meer dan 8 slachtoffers op 10 onschuldige burgers zijn. Het toont nog maar eens aan dat het groeiend gebruik van explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden zware gevolgen heeft voor de inwoners. Het conflict in Syrië is hier het perfecte voorbeeld van. Voor het derde jaar op rij is dat het land waar de meeste slachtoffers vallen. Daarnaast raakten vooral in Oekraïne, Jemen en Myanmar mensen gewond of verloren hun leven.

Rusland, Oekraïne en Myanmar

Hoe hoopvol de dalende lijn in het aantal slachtoffers begin 21e eeuw ook was, zo verontrustend zijn de hoge cijfers die sinds 2015 opnieuw worden gemeten. Voor 2022 is de oorlog in Oekraïne verantwoordelijk voor een behoorlijk aandeel van de slachtoffers. Zowel Rusland als Oekraïne zetten immers op grote schaal landmijnen in. Het Russische leger gebruikte niet minder dan 13 verschillende soorten antipersoonsmijnen in het huidige conflict. Ook Oekraïne, een land dat het Verdrag van Ottowa ondertekende en dus akkoord ging met een verbod op het gebruik van landmijnen, gebruikte het wapen in de regio van Izium, tijdens de Russische bezetting van de stad.

Ook in Myanmar is al sinds 2021 een stijging in het gebruik van landmijnen opgemeten. In het land heerst al decennia een conflict tussen het leger en een gewapende groepering. Opmerkelijk is ook de inzet van landmijnen door het leger in de buurt van belangrijke infrastructuur zoals telefoonantennes, mijnbedrijven en pijpleidingen. Hetzelfde wapen werd echter ook ingezet door verschillende gewapende groeperingen in Myanmar. Ook In Colombia, India, Thailand, Tunesië, Egypte, DR Congo en een aantal Sahellanden zijn bewijzen van de inzet van (zelfgemaakte) landmijnen door gewapende groeperingen.

ill

Het zijn echter niet enkel de huidige conflicten die voor slachtoffers zorgen. Verschillende regio's blijven voor lange duur verontreinigd, waardoor er zelfs lang na het einde van een oorlog nog steeds slachtoffers vallen:

"In Jemen is het geweld sterk gedaald sinds het bestand van oktober 2021. Toch zorgt de erfenis van de gevechten nog steeds voor slachtoffers. In 2022 vielen er in het land 600 doden en gewonden door landmijnen, zelfgemaakte explosieven en andere overblijfselen van de oorlog."

Anne Héry, Beleidsdirecteur Handicap International

Zelfgemaakte landmijnen

Een ander opmerkelijk gegeven is dat het vooral zelfgemaakte landmijnen zijn die de meeste slachtoffers maken. Deze zijn niet fabrieksgemaakt, maar met de hand in mekaar gestoken en worden net als fabrieksgemaakte landmijnen door het slachtoffer zelf geactiveerd. Daarnaast blijven ook de conventionele landmijnen, clusterbommen en overige explosieven dood en verderf zaaien.

"De stad Raqqa, in het noordoosten van Syrië, is een schrijnend voorbeeld van de enorme uitdagingen waar ontmijners de komende jaren mee te maken zullen krijgen. In Raqqa ruimen we niet-geëxplodeerde bommen, restanten van explosieven, boobytraps, landmijnen en nog veel meer op. Onze ontmijningsoperaties bestrijken een grote verscheidenheid aan soorten terreinen: open gebieden, tussen het puin van verwoeste gebouwen en zelfs onder water in rivieren en stuwdammen. Ons werk is bijzonder divers en complex. We komen het volledige spectrum van explosieve wapens tegen en werken in dichtbevolkte gebieden, wat enorme veiligheidsuitdagingen met zich meebrengt."

Myriam Abord-Hugon, Programmadirecteur Handicap International Syrië

Lees de volledige Landmine Monitor 2023